Aşağı-Yukarıırmaklar (Samsgar) Samushar krallığı
Aşağı ve Yukarı Samusgar(AşağıIrmaklar) Tarihi
Hamşizade Davtekirizeler beyliğin,1268 tarihinden sonra ise Atabeg ve Cakeliler, Ardanuç ve Samushar’da krallık yaptılar.Cakeli,1268 tarihinde Kral David’den ayrılıp Samushar’da krallığını ilan etti. Birinci Bey, Sameshar, Ardanuç ve Laziz’tan hükümdarı idi. Kızını Trabzon Kralına veren Bey. 1312 yılında öldü.. Gürcü Kralı Yorgi(1314-1346), Ardanuç Kralı Sargis’in yönetimi zamanında bütün Samushar ve Ardanuç’u zapt ederek ortadan kaldırmış, bunları Gürcistan’a bağlamıştır.”
“Birinci Makuşar, Akboğa’nın oğlu Üçüncü Kuvar Kuvare Keyhüsrev 1475-1502 tarihine kadar, hükümet eylediler. Keyhüsrev ve oğlu Mirza Çubuk, Kahaber Kralı Güryali’ den, Acara ve Lazistan’ı geri aldı. İmertya kralına savaş ilan ettikten sonra vefat edince oğlu dördüncü Kuvar Kuvare savaşa devam etti. Fakat bu savaşta esir düşerek sonuçta vefat etmiş olan İmertya Kralı Bakrat, Samushar’ı zapt edip Acara ile Lazistan’ı Kahaber Kralı Güryalı’ya teslim etmiştir.”
******
“ Kuvar Kuvare’nin oğlu Keyhüsrev, İstanbul’a iltica etti. Kuvvetli bir orduyla geri döndü.1564 tarihinde Samushar ve Batum’u geri aldı. İmeretya Kralı ile de barış yaparak Bagrat’ın kızı Dedi Simbeti ile evlendi. Oğlu Mirza Çubuk’a Kahaber Kralının kızı Rudam’ı aldı.”
Aynı kitapta 1926 nüfus yazımında Samushar-ı Sufla (Aşağıırmaklar)’ın nüfusu 89 hanede 251’i erkek, 233’ü kadın olmak üzere 484 kişi yazılmıştır. Samaskar-ı Ulya’ (Yukarıırmaklar)da, 49 hanede 127 erkek,140 kadın olmak üzere 267 kişi olarak belirlenmiştir.
Bir başka kitapta -Taner Artvinli’nin “Artvin Yer Adları Sözlüğü”nde- Aşağıırmaklar için şu kayıtlar bulunur: “Samisgar, Samsgar, Samusgar (Samusxar)Ardanuç’a bağlı köy.1922 tarihli nüfus cetveline göre Samishar köyünde 48 hanede 417 Müslüman-Türk nüfus vardır.1553 yılında Osmanlı toprağına geçirilmiştir. Kitapta köyün adı Samskar(Gür.) olarak geçmektedir.Samisk’ari “üçkapı” /sami (üç) +s + k’ari (kapı) veya Samits’gali”üçırmak” (Yeni adı Irmaklar’ a bakılırsa ,eski adının Samiist’gali ”üçırmak” olması daha muhtemeldir.)
Kaynak : Muvahhid Zeki’nin “Artvin ili Hakkında Genel Bilgiler adlı kitabı