ARTVİN' İN KURTULUŞU VE ÇETE FAALİYETLERİ...3
İngiliz ve Gürcü İşgalleri...
Nihayet İngilizler 7.Nisan.1920 de çekilip gidiyorlar.
İngilizlerin çekilmesinden sonra 17 Ekim 1920 de Artvin ve çevresi bu kez Gürcülerin işgaline maruz kalıyor.
Ben o zaman altı yaşındaydım. Soğuk karlı bir gündü.(Kazım Karabekir Paşanın '' Paşaların Hesaplaşması '' adlı eserine göre(s.228) bu tarih 1920 Martının ilk haftasına denk geliyordu.) Akşam üzeri Köy Muhtarı (Aşağıırmaklar) gece kalmak üzere bize üç Gürcü askeri göndermişti. Babam bu askerleri misafir odasına aldı. Askerler sıcak sobanın etrafında hem ısınıyor, hem de kendi aralarında anlamadığım bir dilde konuşuyorlardı. Bizden olmadıklarını anlayınca biraz korkmuştum.
Babama bunlar kimdir ve ne konuşuyorlar demiştim. Babam da bunlar Gürcü askerleri ve Gürcüce konuşuyorlar demişti. '' Şimdi de memleketi Gürcü Devleti aldı. '' diye ilave etmişti.
Babam onlara akşam yemeği verdi. Yemekten sonra sohbetlerine devam ettiler.
Davranışları çok dostça idi. Babamla işaretleşerek anlaşıyorlardı.
Bir ara babama, Ben de onların yanına gelebilir miyim diye sordum. Babam da istiyorsan gelebilirsin dedi.
Evet babamdan izin çıkmıştı. Askerlerin yanına gidecektim ama gene de korkuyordum.
Annem, hadi git korkma diye bana cesaret verdi.
Misafir odasının kapısına yaklaştım. Yavaşça açarak içeri girdim. Aklımca beni farketmiyeceklerdi.
Hepsi sedirde oturmuş, yastıklara yaslanmış, hem dinleniyor hem de konuşuyorlardı. Benim girdiğimi görünce hepsi bana döndü.
Babam beni onlara tanıttı.
Birisi beni yanına çağırarak tatlı dille birşeyler söyledi. Sevdiği anlaşılıyordu ama ne dediğini anlamıyordum.
Cüzdanından bir kağıt para çıkararak bana verdi. Çok yeni, parlak, sanki ipekten yapılmış gibi idi.
O yıl Gürcüler gidinceye kadar bu para tedavülde kaldı. Ama Gürcüler gidince bir sene sonra '' Kalp Para '' oluverdi.
Tek öküzle çekilen bir kızakları vardı. O akşam öküz ahıra bağlanmıştı. Kızak son derece güzel, sanatkarane bir tarzda yapılmış,zarif bir kızaktı.
Köylerimizde Çift öküzle çekilen kızaklar kullanılıyordu ama bu kadar güzelini hiç görmemiştim. Gürcü askerlerine ait bu kızak evin altına çekilmiş orada duruyordu. Sabah evin balkonundan eğilip baktığımda kızağın yüklü olduğunu ve üstünün örtülü olduğunu görmüştüm. Kızakta derisi yüzülmüş çok temiz bir domuz gövdesi vardı.
Gürcü askerleri bir akşam kaldıktan sonra ikinci günü köydeki diğer askerlerle birlikte öküzleri kızaklara koşulu, kendileri de kalın kaputları sırtlarında olduğu halde köyün karlı buzlu yokuş yollarından Artvin istikametinde yollarına devam ettiler.
Gürcüler Artvin ve çevresinde bir yıldan biraz daha fazla kalarak Gürcü hükümetinin Ankaraya gönderdiği sefiri ile 9 Şubat 1921 tarihinde imzalanan anlaşma uyarınca, 22 Şubat 1921 günü gece yarısı tamamen Artvin ve çevresinden çekilmişler ve 23 Şubat 1921 tarihinden itibaren Artvin, Ardanuç, Şavşat ve Yusufeli Kesin olarak kurtuluş gününe kavuşmuştu.
Artvinin Kurtuluş tarihi her nasılsa başından beri yanlış olarak 7 Mart 1921 şeklinde uygulanmaktadır. Halbuki Kazım Karabekir Paşanın, İstiklal Harbinin Esasları adlı kitabının 284. sayfasında '' 23. Şubat 1337(1921) de Ardahan'ı, Artvin'i muharebesiz işgal ettim '' diyor.
Osman Ünsal
Sürecek.....
Etiket : Artvinin, Kurtuluşu, Çete, Faaliyetleri, İngiliz, Gürcü, İşgalleri ,