Eskiden köyümüzde yılbaşı gezmek oldukça ünlüydü. Yaklaşık 1985 yıllarına yakın bu gelenek genç nüfusun azalmasıyla paralel olarak adeta yok oldu.
Yılbaşı nasıl geçirilirse yeni yılın da öyle geçeceğine dair bir inanış vardır. Yılbaşı gezecekler toplanıp aralarında iş bölümü yaparlar. İçlerinden, kadı, muhtar, gelin, müftü, bekçi, soytarı, gelin koruyucuları seçilir. Deve ve ayıyı canlandıracaklarla, hortlak olacak olan belirlenir. Yılbaşına kadar hazırlıklar tamamlanır. Yılbaşı akşamı akşam yemeğinden sonra toplanılır, herkes rolüne göre giyinir,önde davul zurna kapı kapı gezmeye çıkılır. Ellerinde külek, torba,kalbur, çuval gibi kaplar vardır. Evin önüne gelince davul zurna durur. Kadı, mani söyleyerek ev sahibinden bir şeyler ister:
Kadi geldi kapiya
Selam verdi yapiya
Veran veran bin olsun
Vermiyanın iki gozi kor olsun
Veranın bir koç oğli olsun
Vermiyanın bir kor kızi toğsun
O da bacadan duşsun olsun.
Yilbaşidur yilbaşi
Devletlarin gecasi
Veranın bir koç oğli ola
Vermiyanın bir topal kızi toğa
O da bacadan duşup patliya.
Davul zurna sesini ve manileri duyan ev sahibi dışarı çıkar.Gruptan biri bayılarak yere düşer.Muhtar,değneğiyle onun karnına vurur.Yerdeki ayılmaz.Bu kez muhtar:"Yaz kadi yaz der."Kadı,"yazdım yazdım"diye yanıtlar.Ev sahibi,istenen şeylerden verebildiği kadarını verir.Yağ vermezse o da maniyle istenir:
Emine Hanım kahsana
Kepçayi elan alsana
Yağ kulegina varsana
Sakın elin titramasın
Her yeni yıl gelanda
Allah daha çoh versin
Veranın evuna nur
Vermuyanın evuna nalet yağsın.
Ev sahipleri,istenenlerin dışında,gelenlere pestil,dut kurusu,meyve kurularıda verirler.İstediklerini alınca muhtar:"Yaz kadi yaz bir hokka tuz"der.Bayılıp yatan da:"Biz da burdan vız"diyerek kalkar.
Davul zurna çalar hep birlikte oynar eğlenirler.Bu arada kadı ve muhtar haricinde ki grup dışındakiler,gelini kaçırmaya,yazmasını kapmaya çalışırlar.Koruyucuları onları yakalarsa para alırlar,vermiyeni döverler,kara basarlar.Yakalayamazlarsa kartopuna tutarlar.Oyundan sonra deveci devesini getirir.
Bir deve aldım bazardan
Saraldi soldi nazardan
Bahsaza deveci babaya
Yengi da çıhmiş mezerdan.
manisini söyleyerek oradakileri güldürür.Yine maniyle,ev sahibinden devesine bahşiş ister:
Davulumun ipi bukrum
Arhamdadur benim yukum
Şimdi gelduh kapuvuza
İlyas Ağa selamunaleykum.
İsteyen ev sahipleri deveye bindirilir,gezdirilir.O zaman,ayrıca para istenir.Devenin ipi ev sahibinin bacağına bağlanır.Deveye "kıh"deyince yatar.Bahşişini almadan kalkmaz.Para alınınca kalkar, ipte çözülür.
Yılbaşı eğlencesi diğer evler gezilerek devam eder.Eğlence bitince toplananlardan pişirilecekler pişirilir,hep birlikte toplananlar yenir,bahşişler bölünür.Pişi,lokum gibi yiyecekler pişirilerek yenir.
Araştırma:Cemil GÖKDEMİR
Etiket : YILBAŞI, EĞLENCELERİ,