1958 yılına gelinmişti. Yoğun bir memleket hayatı yaşanıyordu. Ardanuç ilçe merkezi Adakale başta olmak üzere güzel köylerimiz, mezralarımız, dağlarımız, yaylalarımız, Conat, Bilbilan ve Kutul'da yaşantımız çok sevdiğim, hatta aşık olduğum bir hayat tarzı olarak devam ediyordu. Ama öte yandan üç çocuğumun okul durumları yıl yıl ilerliyordu. Gün gelecekti ki onlar için memleketten ayrılmak mecburiyetinde kalacaktım. Kafamdaki plana göre çocukların yüksek tahsilleri bitince tekrar dönüp Ardanuç'a gelecektim. Ardanuç ilçesi İlköğretim Müdürü idim. Türkiye'de o yıllarda büyük bir Maarif hamlesi yaşanıyordu.
Cumhuriyetin kuruluşu ile başlayan ve ilk önce Muallim Mektepleri, sonra öğretmen okulları ile sürdürülen Maarif temposu kafi görülmemiş 1938'de çıkarılan 3238 sayılı kanunla altışar aylık eğitmen kursları ve eğitmen ünvanı verilen eğiticilerle eğitim kadrosu takviye edilmiş ve hemen ardından da 1939 yılında 3803 sayılı kanunla kurulan Köy Enstitülerinden mezun olan öğretmenlerle bu seferberlik devam ettirilmişti.
1940-1941 yılında 4274 sayılı kanunla kadın-erkek bütün köylü vatandaşlara çalışma mükellefiyeti getirilmiş bununla her köye bir ilkokul binası hedeflenmiş ve tahsil çağındaki çocukların okula devamları mecburi kılınmıştı. O yıllarda eğitim kadrosunda görev almış bulunan herkes bu maarif seferberliğinde bir vazife yüklenmiş ve herkes bu davanın gerçekleşmesinde amansız bir mücadelenin içinde bulmuştu kendini. Ben de terhisimi müteakip 1942 yılı başında Yusufeli İlçesinin Ersis (Kılıçkaya) köyüne gelerek öğretmen ve Başöğretmen vekili olarak ve 4274 sayılı kanunu kullanarak çok güzel bir okul binasının yapılmasını sağlamıştım.
1945-1948 yılları içinde yeni ilçe olmuş bulunan Ardanuç'ta ilçenin ilk "Maarif Memurluğu"nun kurucusu olmuş ilçe merkez okul binası dahil olmak üzere bütün köylerin okul yapımı ve okullara uygulama arazisi temini ve öğretmen kadrolarının tamamlanması konularında amansız bir mücadelenin yürütücüsü olmuştum. Bu mücadelemi İlköğretim Müdürü olarak 1949- 1952 yıllarında Fındıklıda da aynen devam ettirdim. O yıllarda yapılan istatistiklere göre İlköğretim davasının hallinde % 98'lik bir başarı ile Artvin Türkiye ikincisi olmuştu. Evet Türkiye'de ilköğretim davası hedefine ulaşmıştı ama ortaöğretim yerinde sayıyordu. Bu müthiş ilköğretimcilik faaliyetlerinin bir sonucu olarak ilkokul mezunu olan çocuklarda çok büyük bir yığılma meydana gelmişti. Buna rağmen bu çocukların devam edebilecekleri ne ortaokul ne de herhangi bir başka okul yoktu. Bu ihtiyacın tazyiki, okuma düşkünü halkımızın teşviki ve çok kıymetli idarecilerimizin yakın ilgileri sayesinde ilkokul hamlesinin ardından ilçe merkezlerinde bir ortaokul açma konusu gündeme gelmişti. Bu cümleden olarak 1950'li yılların başlarında İlköğretim Müdürü olduğun Fındıklı da Kaymakam olarak Sayın Necmeddin Karaduman bulunuyorlardı. Necmeddin Karaduman, çok büyük yöneticiliğinin yanında büyük bir maarifçi idi de. Ben onun bu özelliğinden yararlanarak Fındıklı ilçesine bir ortaokul yapma işini birlikte ele aldık. Bu işe nüve olmak üzere KaymakaM Beyle ikimiz yayan olarak ve Fındıklı'nın köylerini dolaşarak halktan Ortaokul yapma derneği adına tonlarla fındık topladık. Artvin Bayındırlık Müdürlüğünce hazırlanan ortaokul planını ilçede teknik eleman bulunmadığı için ikimiz yeni kesilmiş olan mısır tarlasına ipler ve çiviler elimizde bizzat uyguladık ve hemen de inşaata başladık. Bu bina daha sonraki yıllarda Fındıklı Lisesi oldu. Bu arada ben 1952-1953 ders yılı için ilkokulun bir dershanesinde faaliyete geçecek olan ortaokulun birinci sınıfına kaydettiğim çocukların kayıt işlemlerini ve hazırladığım dersliği yeni tayin olunan ortaokul müdürüne teslim ederek Kasım/1952 başında Fındıklı'dan ayrıldım.
Naklen tayin olunduğum Ardanuç İlköğretim Müdürlüğü görevime aslında işlerin aşırı derecede yoğunluğu ve biraz da aylardan beri birikmişliği yüzünden onbeş günlük izin hakkımın bir gününü dahi kullanmadan ll/Kasım/1952'de hemen göreve başladım. 1949 yılının mayısında ayrılmış olduğum Ardanuç maarifine yeniden dönmüştüm. Bu defa Ardanuç ilçe merkezi Adakale'de idi. Ardanuç'ta da çok büyük bir ilkokul mezunu birikimi vardı. Ardanuç halkı çok fakir olduğu için çocuklarını herhangi bir yere göndererek okutamıyordu. Cilavuz Köy Enstitüsüne giden çocuk sayısı da bu birikimi azaltmaktan çok uzaktı. Bu itibarla hiç vakit kaybetmeden Ardanuç'ta da en kısa bir zaman içinde bir ortaokul açılmalıydı. Devletin bu işi yapması için kim bilir daha nice yılların geçmesi gerekecekti. İlköğretim davası normal şartları içinde yürürken, okul ve onarım işleri devam ederken, arsa ve uygulama bahçesi işleri tamamlanmaya, öğretmen kadroları pekiştirilmeye çalışırken artık eğitimde kaliteye çok daha fazla yer vermek amacıyla ilçe çapında eğitim toplantı ve çalışmalarına da yer veriliyor ve gerçekten ilköğretimde bir altın çağ yaşanıyordu. Bu ortam içinde hemen bir ortaokul açma işini ele almam gerekiyordu. O zaman Ardanuç Kaymakamı Sayın Mustafa Öner Bey idiler. Mustafa Öner'de milli eğitime çok önem veren kıymetli bir idarecimizdi. Kendileri ile yaptığım işbirliği sonucu evvela bir "Ortaokul Kurma ve Yaşatma Derneği"nin kurulmasına karar verdik. Bu dernekte Ardanuç'un önde gelen isim ve iş adamlarından merhum Osman Selçuk, İdris Demirel, Belediye Başkanı Osman Aydın ve şimdi adlarını hatırlayamadığım çok kıymetli Ardanuç'lu hemşeriler-im görev aldılar.
Dernek ilk toplantısını yaparak işe başlandı ve dernek başkanlığına beni getirdiler. İlk iş olarak bir bina temin etmek gerekiyordu. Ardanuç halkının müşterek de olsa mali gücü yeniden bir ortaokul binası yapmaya elverişli değildi. Fındıklı halkı fındık yardımı ile ortaokul yapımına çok büyük bir katkıda bulunmuştu ama Ardanuç halkının elinde böyle bir imkan yoktu. Yalnız Ardanuç'ta 1878-1918 Elviye-i selase zamanından kalma dört duvar halinde çok sağlam bir Rus kışlası kalıntısı vardı ve biz bundan faydalanmak istiyorduk. Bina iki kat halinde idi ve tamamen kesme taşla inşa olunmuş muazzam bir bina idi. Yalnız bu binanın duvarlarının sağlamlığının tespit ve tevsik olunması gerekiyordu. Bir gün Artvin Bayındırlık Müdürlüğüne mensup iki mühendis gelmişti Ardanuç'a. Bunlara kışla duvarlarını gösterdim ve sağlam raporu aldım. Hatta onlar şöyle söylemişlerdi: Artık şimdi bu sağlamlıkta inşaatlar yapılamıyor. Netice olarak bu eski kışla duvarları bizim işimizi çok kolaylaştırdı. Bayındırlık Müdürlüğüne yaptırdığımız plan gereğince iki yıl içinde hem dernek faaliyetleri, hem köylerin katkıları, hem de Milli Eğitim Bakanlığının çok cüzi yardımları ile inşaatı bitirdik ve 1954-1955 ders yılı için tedrisata hazırladık.
1954/Kasım ayı başında Artvin Valisi Sayın Hilmi İnanç gelerek binayı öğretime açtılar. Bu açılışta ben de konuşmuş ve Dernek çalışmaları hakkında bilgi vermiş, öğrenci potansiyeli yönünden bu müessesenin ne mühim bir ihtiyaca cevap vereceğinin izahını yapmıştım. Nitekim kısa sayılacak bir zaman sonra bu bina Ardanuç lisesine dönüşmüştü. Başlangıçta dört duvar halindeki bu bina ile yanı başındaki duvarları yıkık lojmanla birlikte tümünün müşterek arsalarının mülkiyeti hazineye ait idi. Maliye ile yapılan uzun yazışmalar sonunda bunların "Ortaokul yapma ve yaşatma Derneği" ne devir müsaadesi alınmıştı. Bu müsaade üzerine Ardanuç Tapu Dairesindeki tapu devir işlerini ben yaptırmıştım ve tapu kütüğüne de benim resmim konmuştu. O tarihte ortaokul olmak üzere tarafımdan tapu tescil işlemi yaptırılmış olan bu arsa ileride doğacak ek tesislerin kurulmasına da yetecek kadar büyük ve çok değerli bir arsa niteliğinde idi. Henüz ortaokula müdür tayin olunmadığı için birinci sınıfın ve dolayısı ile yeni açılan ortaokulun ilk kayıtlarını ben yapmıştım. Kısa bir süre sonra Müdür olarak arkadaşım, aynı zaman hemşerim Zeki Memioğlu tayin edilmişti. Müdür gelip göreve başlayınca bütün kayıt dosyalarını ona devrettim.
1958 yılı sonbaharına kadar Ardanuç'ta ki çalışmalarımı devam ettirmiştim. 1958-1959 ders yılı başına gelindiğinde benim durumum şöyle idi:
Türkan ilkokulun üçüncü sınıfına geçmişti. Bahadır Ortaokulun son sınıfına geçmişti ve bir yıl sonra liseye gidecekti. Noyan ise Ortaokulu bitirmişti ve bu yıl liseye devam etmesi gerekiyordu. En yakın lise Artvin Lisesi idi ve benim Artvin'e nakletmem gerekiyordu. Ama iş bu kadarla bitmiyordu. Bir üç yıl sonra yüksek tahsil için ya Ankara'ya veya İstanbul'a taşınmam icap edecekti. Benim yıllardan beri korktuğum şey nihayet karşıma çıkmış ve ben memleketten ayrılmak durumu ile karşı karşıya gelmiştim. İş bu raddeye gelince üç yıl sonra ikinci bir nakil mecburiyetinde kalmaktansa en iyisi üç yıl sonra gideceğim yere şimdi gideyim diye düşündüm ve birçok hesap kitaptan sonra Ankara üzerinde karar kıldım. Nihayet Ardanuç'tan ev eşyalarımızla birlikte büyükçe bir kamyona binerek zorluklarla dolu dört günlük bir yolculuktan sonra 7/Ekim/1958 akşam saatlerinde Ankara'ya geldik. İlk iş olarak çocukları okullara yerleştirdim. Ben de önce dört yıl Altındağ Yenidoğan ve ardından da oniki yıl Kurtuluş İlkokullarında çalıştıktan sonra otuz altı yıllık bir hizmetin ardından 1974'te emekliye ayrıldım.
Kaynak: Osman ÜNSAL : Artvin ve Çevresinde Yaylacılık ve Pancarcı Şenlikleri Kitabı.
(c) Bu yazının her türlü telif hakkı yazarın kendisine ve / veya temsilcilerine aittir. Kopyalanması ve izinsiz yayınlanması yasaktır
Etiket : 1945 1958, Yılları, Ardanuç, Eğitim, Seferberliği,