TÜTÜN...
Ulusal Kurtuluş Savaşımızı bitmiş ve genç Türkiye Cumhuriyeti uzun yürüyüşüne başlıyalı henüz çok olmamıştı.
Tüm olanaksızlıklara karşın Ulu Önder, üretimin önemini göz önünde tutarak, Alpullu ve Uşak Şeker Fabrikası, Kayseri Uçak Fabrikası gibi fabrikalarla bir sanayi hamlesi başlatmış ve ülkemiz sanayi üretimi buradan başlıyarak, yokluklara ve yoksulluklara karşın sürdürülmüştü.
Genç Cumhuriyetin kalkınma, gelişme konularındaki çabaları henüz buralara ulaşamamıştı.
Aslına bakılırsa bugün bile bunu çok rahatlıkla söyliyemiyoruz.
Bu koşullarda bile köylerimiz, tarıma uygun arazilerin yetersizliğine rağmen yetişebilen her türlü tarım ürününü neredeyse hiç boş yer bırakmadan ekip biçiyordu. Hayvancılığa uygun olan bölgemiz önemli ölçüde hayvancılık yapıyordu.
Yani halk, olabilecek her türlü koşulu zorluyarak üretim yapıyordu.
Biz çocukların ucundan kenarından şahit olduğumuz o yıllarda Ardanuçun
bazı köylerinde ve bu arada Tütünlüde ekilen şeylerden biri de Tütündü.
Tütün üretimi çok meşakkatli bir üretim türü. Buna karşın sürdürülüyordu. Çünkü para getiriyordu. Neredeyse para getirebilen tek ürün Tütündü.
Ürünlerini, bugün artık tarihe karışmış olan Tekel İdaresine, o günkü adıyla '' İnhisar '' a veriyorlardı.
Onlar da, kullanılacak kadarını alıp götürüyor, kalanını da Ekşinar deresinin kenarına taşıyıp orada yakıyorlardı.
Bir ucundan tutuşturulan balyalar yavaş yavaş günlerce yanardı. Biz de arada bir gider bir kenardan izlerdik.
Bu nedenle o yaşlarda farkında olmadan bir hayli sıgara içmiş olabiliriz.
Yoğun tütün dumanı salına salına yukarılara doğru çıkar, bir süre sonra da dağılır giderdi.
Yani genç Cumhuriyet, tüm yokluklara ve olanaksızlıklara karşın, üretimi desteklemek amacıyla bir bakıma üreticiye destekleme primi vermiş oluyordu.
Devlet, bir yandan Şeker Fabrikaları, Bez Fabrikaları gibi öncelikli sanayi tesislerini kurma gayretindeyken, bir yandan da, bir bakıma üretimsiz ekonominin bir adım ileri gidemiyeceğinin bilinciyle bazı tarım ürünlerinin üretimini desteklemiş oluyordu.
Erzincanda görev yaptığım yıllarda, ilk sanayi tesislerinden biri olan Erzincan Şeker Fabrikasının, sadece şeker fabrikası değil, aynı zamanda, fabrika makinaları yapan bir fabrika olarak inşa edildiğini öğrendiğimde, hayranlığım katlanarak artmıştı.
Ekiminden sulanmasına, çapalanmasına, hasatına, kurutulmasına, istiflenip taşınmasına kadar çok büyük emek istiyen bir üretim türü olan tütün üretimi, o yıllarda o bölgenin en önemli gelir kaynağı olarak, nüfüsun orada kalmasını sağlıyan faktörlerden biriydi.
Daha sonraki yıllarda tütün üretimi yasaklanmış, üretim alanları sınırlandırılmıştır.
Oysa Cumhuriyete kalan ve sonun kuruşuna kadar bitirilen Osmanlı borçlarının ödenmesinde tütün ihracatı çok önemli bir yer tutmuştur.
Noyan Ünsal
11.11.2018/ Devrek
Etiket : TÜTÜN ,